تنفس دیافراگمی

تنفس دیافراگمی
چکیده این مطلب : انتشار : 1396/02/14 1 نظر 34,879 بازدید

اولین مرحله برای تولید یک صدای مطلوب تنفس صحیح است ، منظور از تنفس صحیح درواقع همان تنفس دیافراگمی می باشد.

این تنفس اولین قدم برای خواننده شدن است.

تنفس دیافراگمی

اولین مرحله برای تولید یک صدای مطلوب تنفس صحیح است ، منظور از تنفس صحیح درواقع همان تنفس دیافراگمی می باشد.

در ابتدا میبایست دیافراگم را تعریف کنیم ، در تعریف علمی دیافراگم گفته شده است : " پرده ی دیافراگم یا حجاب حاجز  نوعی عضله نیمه ارادی بدن است که به دنده های انتهایی و مهره های ستون فقرات می‌چسبد و قفسه ی سینه را از محوطه ی شکم جدا میکند. انقباض این عضله نقش مهمی در انجام غیرارادی تنفس دارد.این عضله قسمت فوقانی قفسه ی سینه را از قسمت تحتانی آن جدا می سازد.

این عضله مهم ‌ترین عضله تنفسی است که قفسه سینه را از حفره شکمی، جدا می‌سازد. برخی از اعضاء مهم بدن از قبیل آئورت، مری، بزرگ سیاهرگ زیرین، سوراخهایی را به ترتیب در برابر مهره 12، مهره 10، مهره 8 سینه‌ای در پرده دیافراگم ایجاد کرده و از آن عبور می‌کنند. دیافراگم به ترتیب به زایده خنجری، 6 دنده تحتانی و غضروفهای آنها و تنه مهره‌های اول تا سوم کمری متصل شده و گنبدی شکل است. درصورت ضربه محکم به این بخش امکان قطع تنفس وجود دارد. "

توجه به این نکته حائز اهمیت فراوانی است که  بخش اعظمی از فرایند تنفس به این ماهیچه وابسته است به عبارت دیگر کنترل ریه ها در عمل تنفس از وظایف اصلی این ماهیچه می باشد.

اکنون میتوانیم عبارت تنفس دیافراگمی را تعریف نماییم : "تنفس دیافراگمی آن تنفسی است که فرد در حین انجام آن از ماهیچه ی دیافراگم استفاده میکند. به عبارت دیگر به وسیله ی این ماهیچه تنفس و ریه های خود را کنترل میکند. این تنفس اصولی نه تنها در خوانندگی ، گویندگی و کارهایی که با صدای انسان سرو کار دارد ، بلکه در بسیاری از ورزشها از ملزومات کار میباشد . این نشان دهنده ی سازگاری این تنفس با ساز و کار بدن انسان است.

برای فراگیری این تنفس تمرینات عملی مشخصی  وجود دارد که فرد میبایست با ممارست این تمارین را انجام دهد تا به نتیجه ی مطلوب برسد ، اما قبل از آن لازم است نسبت به چند مفهوم توجیه شویم.

به طور کلی منظور از تنفس دیافراگمی چیست ؟

اگر نوزاد را مشاهده کنیم میبینیم که  وقتی عمل  دم را  انجام میدهد فقط شکمش بالا می آید و درحین بازدم مجددا شکم نوزاد داخل میرود این نشان میدهد که نوزاد به صورت ذاتی تنفس دیافراگمی انجام میدهد و در حال استفاده از ماهیچه ی دیافراگم خود است. بدیهی است ، زمانی که همه ما نوزاد بودیم این تنفس را بدون فکر کردن به آن انجام میدادیم ، اما اکثر ما پس از آنکه بزرگ می شویم وظیفه ی کنترل تنفسمان به ماهیچه های بین دنده ای وبرخی از ماهیچه های دیگر میسپاریم. در واقع ماهیچه های دیگری عمل کنترل ریه ها را عهده دار میشوند در یک جمله تنفس دیافراگمی را به تنفس سینه ای تبدیل میکنیم.

خواننده برای اینکه حرفه ای و اصولی بخواند می بایست  فشار و تنش را از عضلات فوقانی بدن ، یعنی گردن شانه ها سینه و ... بردارد و این عضلات را کاملا رها و آزاد کند . این مساله با تنفس سینه ای امکان پذیر نیست . چرا که یکی از اصلی ترین عوامل فشار ، گرفتگی و تنش در ماهیچه های موثر در خواندن ، حین خوانندگی، تنفس سینه ای است. ماهیچه های گلو و حنجره میخواهند آزادانه اقدام کنند و رها باشند اما اکسیژن در قسمت فوقانی ریه ، تحت فشار بسیار زیاد ماهیچه های بین دنده ای ودیگر ماهیچه های فوقانی حبس شده اند و این تنش به ماهیچه های گلو و حنجره منتقل گشته است ، در واقع خواننده یا نمی تواند بخواند یا با فشار بسیار زیادی میخواند که این ابدا اصولی نیست. تنها راه چاره برای این مساله ، به کار بستن تنفس دیافراگمی است. پس این  تنفس دیافراگمی است که باعث میشود حین خواندن قسمت فوقانی بدن و ماهیچه های گلو و حنجره آزادی کامل داشته باشند.

فضای دیافراگمی کجاست؟

 مورد دیگری که باید بشناسیم  فضای دیافراگمی است . فضای دیافراگمی از  قسمت زیرین دیافراگم تا ناحیه ی عضلات کشاله ی ران  و عضلات شرمگاهی را از روبرو و همچنین پهلو ها در دو طرف بدن بعلاوه قسمت پشت پهلو ها تا بالای باسن را از پشت در بر میگیرد. تمامی این قسمت ها شامل فضای دیافراگمی می شود.

زمانی که تنفس دیافراگمی انجام میدهیم میباست طوری تنفس کنیم که تمامی فضای دیافراگمی تحت تاثیر این تنفس قرار بگیرند ، درواقع زمانی که با دو دست خود پهلو ها پشت پهلو ها شکل ، عضلات شرمگاهی و یا هر کدام از قسمت های مختلف فضای دیافراگمی را که لمس میکنیم و تنفس انجام میدهیم ، تاثیر آن را لمس کنیم . تنفس دیافراگمی نه تنها در زمینه ازدیاد نفس حین خواندن ، شفاف تر بودن صدا ، راحتی بدن و ماهیچه های گلو و حنجره حین خوانندگی و ... تاثیر مثبت دارد، بلکه در مسائلی مانند پدیده ی برد صدا تاثیرات حیرت آوری دارد.

برای بهتر درک کردن این مساله کمی از مبحثمان فراتر میرویم و در مورد مساله برد صدا توضیحاتی ارائه  می دهیم.

 یکی از عوامل تاثیر گذار در مساله برد صدا ، استفاده از ماهیچه ی دیافراگم و فضای دیافراگمی است ، بادکنکی را تصور کنید که پر از هواست و ما با دست روی آن فشار وارد میکنیم ، می بینیم که بادکنک مرتجع شده و روی زمین  به اصطلاح پهن می شود ، فقط کافیست فشار را زا دست خود  برداریم تا بادکنک دست ما را به سمت بالا پرت کند و به حالت عادی باز گردد . حال کافیست تصور کنید آن دست، هواییست که تنفس میکنیم ، و بادکنک ، دیافراگم و فضای دیافراگمی است؛ نتیجه کاملا واضح است :

برخورد تارهای صوتی با یکدیگر + هوایی که در حال خروج از ریه هاست ( با سرعتی تقویت شده بوسیله ی دیافراگم ) = صدایی رسا با بردی معجزه آسا که هر شنونده ای را متحیر میکند. مانند آنچه لوچیانو پاواروتی ، بزرگترین خواننده تاریخ بر آن چیره بود.

فضای دیافراگمی می بایست کاملا تحت تاثیر این ماهیچه قرار بگیرد. برای استفاده از این فضا لازم است صحیح بایستیم یا بنشینیم ، در واقع در هر پوزیشنی که میخواهیم بخوانیم ، باید اکل صحیح آن پوزیشن را داشته باشیم تا بتوانیم از فضای دیافراگمی استفاده کنیم. برای تنفس دیافراگمی و انجام تمرینات آن نیز می بایست به این مساله توجه داشته باشیم.

اکل صحیح برای خواندن و تنفس صحیح کدام است ؟

برای استفاده از فضای دیافراگمی و ماهیچه ی دیافراگم می بایست ابتدا بدانیم که میخواهیم چه استایلی داشته باشیم که این فضا آزاد باشد تا بتوانیم از آن استفاده کنیم. خواننده معمولا به دو حالت میخواند ، حالت ایستاده و حالت نشسته .

 در حالت ایستاده سر خواننده به اصطلاح کاملا صاف بر روی گردنش گذاشته شده. پشت سر کاملا صاف ، صورت به طرف روبرو و مقدار بسیار کمی به سمت پایین. گردن کاملا صاف و کاملا آزاد بدون کوچکترین تنشی ، سینه کاملا صاف و ستبر پشت شانه ها  و کتف ها افتاده ، آزاد و صاف بدون کوچکترین خمیدگی رو به جلو یا عقب ، گودی کمر خواننده با چرخش لگنش پر شده ، در واقع اگر از پشت به دیوار تکیه کند و بچسبد دستش از ناحیه گودی کمرش رد نمی شود. ناحیه ی شکم کاملا آزاد و رها نواحی لگن مقدار بسیار کمی رو به جلو چرخیده ( برای پر کردن گودی کمر ) کشاله ها صاف زانو ها مقدار بسیار کمی خمیده. و پاها کاملا آزاد و به اندازه عرض شانه باز باشد.

در حالت نشسته نیز تمامی این موارد رعایت میشود. فقط خواننده لبه صندلی می نشیند . علاوه بر  این مساله خواننده لبه ی صندلی می نشیند و زانو هایش رو به زمین است ، چرا که اگر نود درجه بنشیند ناحیه ی پایین فضای دیافراگمی و عضلات شرمگاهی تحت فشار قرار میگرد و آزاد نیستند و کار را برای تنفس دیافراگمی سخت میکند.

نکته ای وجود دارد که شاید از ابتدای مقاله ذهن مخاطب را درگیر کرده باشد ، و آن اینکه زمانی که ما میخواهیم تنفس دیافراگمی انجام دهیم ، میبایست از طریق دهان دم و بازدم انجام دهیم یا از طریق بینی؟

در ابتدا به صورت کاملا ساده باید گفت ، تنفس از هرکدام از این مجرا ها در هدف اصلی تنفس دیافراگمی ، که استفاده از دیافراگم و فضای دیافراگمی در تنفس و خواندن است خللی ایجاد نمیکند لذا شاید بتوان گفت تفاوتی ندارد.

البته در برخی از تمارین تنفسی ، ترتیب خاصی برای دم با دهان و بازدم از مجرای بینی ، با شرایط خاصی  وجود دارد . اما زمانی که تنفس دیافراگمی را فراگرفتیم ، تفاوتی ندارد.

بنابر این در رابطه با دم، ما از هر دو طریق میتوانیم تنفس کنیم. هم از طریق بینی و هم از طریق دهان . نکته مهم اینجاست که هر کدام از این موارد مزیت های خاص خود را دارد.

وقتی از طریق دهان تنفس میکنیم ، سریع تر مکش انجام میدهیم ، کم صدا تر و حتی بی صدا تنفس میکنیم .

در تنفس از طریق بینی سه مزیت بسیار مهم وجود . اول اینکه بینی هوا را گرم میکند و به حلق میرساند و این موجب میشود که دیگر گلوی ما خشک نشود. این عدم خشکی در مزیت دوم این تنفس یعنی مرطوب شدن هوا بوسیله ی بینی نیز وجود دارد. و مورد سوم و آخر اینکه بینی زمان انجام عمل مکش هوا را تصفیه میکند و به داخل بدن می رساند. این موجب میشود که در محیط هایی که گرد و خاک وجود دارد و یا هوا آلوده است بتوانیم تنفس انجام دهیم.

مطالب گفته شده تمامی آن چیزی بود که قبل از ورود به تمارین عملی تنفس دیافراگمی ، باید میدانستیم.

تمرینات عملی تنفس دیافراگمی را میتوانید در سایت مرکز دل نوا مشاهده بفرمایید.

نظرات

محمودی
۱۳۹۸/۰۳/۰۳۰۰
پاسخعالی بود سپاس

به این مطلب امتیاز دهید

تعداد کل امتیازات این مطلب 35

مطالب مرتبط

عضویت در خبرنامه

با عضویت در خبرنامه می توانید از جدیدترین مقالات، اخبار و محصولات سایت در ایمیل خود با خبر شوید...

به جمع کاربر ما بپیوندید